Starzec w zielonym płaszczu i drewniane polano

 

Kiedy oglądamy stare pocztówki świąteczne automatycznie przyjmujemy, że każda postać

białobrodego starca niosącego prezenty jest Świętym Mikołajem , a tak nie jest .

W tradycji europejskiej  wstępuje postać  starego człowieka związana z tak ważną porą zimowego przesilenia - np. Father Christmas , Pere Noel - to personifikacja Świąt .

Brytyjski  Father Christmas  ubrany jest w długi, zielony płaszcz .

Starzec o długiej, białej brodzie , w futrzanym płaszczu , czapie obszytej futrem , z laską w dłoni,

odwiedza domostwa . Wchodzi do nich przez komin, by zostawić dzieciom w butach drobne 

prezenty . To.... skandynawski Odyn ( germański Wodan) . Prezenty wymienia na przygotowane przez dzieci podarki dla konia Sleipnirana , na którym przybył . Sleipniran ma osiem nóg . 

Osiem nóg Sleipnirana niektórzy kojarzą z ośmioma reniferami  Świętego Mikołaja , choć podobno 

Odyn na wczesnych piktogramach skandynawskich przedstawiany był również na reniferze , 

a Mikołaja wyposażono w tak dużą liczbę zwierząt pociągowych dopiero w  XIX wieku .

                                                            Georg von Rosen -  Odyn

To francuski Pere Noel ...... Opiekun Święta Bożego Narodzenia .

Do dzisiaj wyspiarski Father Christmas w zielonym stroju  stawia opór  odzianemu w czerwień Mikołajowi , aczkolwiek dla większości osób to już jedna i ta sama  postać .

Kiedyś  Father Christmas nie roznosił prezentów . Chodził w swoim zielonym stroju zwiastującym

odradzanie się przyrody od drzwi do drzwi , żeby dzielić się z ludźmi świąteczną radością  .

Zwyczaj radosnego i obfitego biesiadowania w tym czasie stanowił kontynuację zwyczajów

przedchrześcijańskich . Uroczysta wieczerza stanowiła radosny akcent w zimowym okresie niedostatku .W XI wieku archaiczne słowo  " Yule " zastąpiono "Bożym Narodzeniem " . 

Purytanie czynili w XVII wieku wysiłki związane ze zniesieniem obchodów Bożego Narodzenia 

i przez kilkanaście lat obchody te były oficjalnie zabronione . Postać białobrodego Ducha Świąt  vel Mikołaja stała się symbolem "starych dobrych czasów " dla rojalistów , a dla purytan 

symbolem obżarstwa i świątecznego rozpasania . Ciekawe, co by powiedzieli obserwując dzisiejszy

przedświąteczny szał zakupów.....

Na tej rycinie Duch Świąt taszczy na plecach tzw. Yule log - specjalnie wybrane polano , którego

spalenie przynosiło dobrobyt w nowym roku . Do polana jeszcze wrócę , to wyjątkowo interesujący rekwizyt świąteczny , który przetrwał do naszych czasów  w zadziwiającej formie :) .

Father Christmas głowę ma przystrojoną w wieniec z ostrokrzewu . Ostrokrzew odstraszał złe moce , poświęcony był celtyckiej bogini urodzaju  Habondzie . Gdyby dokuczały Wam psotne elfy , powieście na drzwiach gałązkę ostrokrzewu - z pewnością je odstraszy. Tak robiono w Szkocji .

Na tej pocztówce oprócz ostrokrzewu pojawia się jemioła . Również święta roślina , zwłaszcza ta rosnąca na dębie . Celtowie ścinali ją złotym sierpem . Jest symbolem życia i płodności , zapewnia pokój ( nie wolno było pod nią walczyć ) , miłość i szczęście . Zwaśnione strony łatwiej się pod nią godzą , a przyjaźń pod nią zawarta jest trwała . Zwyczaj obcałowywania się pod jemiołą jest ponoć dużo późniejszy . Pamiętajcie - jemioła aby jej czar był skuteczny nie może dotknąć ziemi . Starą pali się - jak wszystkie obdarzone magiczną mocą przedmioty -  by wymienić ją na nową .

Ponoć świąteczną szynkę zawdzięczamy skandynawskiemu zwyczajowi składania w ofierze Frejrowi, ( bóg urodzaju , bogactwa i radości ) dorodnego dzika . Przed złożeniem ofiary mężczyźni kładli na zwierzęciu ręce i składali przysięgi, których nie wolno było złamać . Może to forma dzisiejszych zobowiązań noworocznych ?

Bywało różnie ale w czasach wiktoriańskich Białobrody Starzec zdecydowanie powrócił do łask ,

by we wczesnych latach dwudziestych XX wieku  dla większości osób stać się Mikołajem .

Wracamy teraz do Kłody Yule . 

Spalanie jej 24 grudnia było powszechnym w Europie przedchrześcijańskiej , bardzo ważnym elementem obchodów święta przesilenia zimowego. Miało zapewnić siłę odradzającemu się Słońcu, 

i urodzaj w nadchodzącym roku . Popiół z niej uzyskany chronił dom przed złymi mocami 

i piorunami , rozsypywano go również symbolicznie na polu.

Trzeba jednak było rozpalić polano za pierwszym razem i musiało ono płonąć przez dwanaście godzin . Przed tym skrapiano je winem albo oliwą .

W średniowiecznej Francji przystrajano je wstążkami . Przed wyjściem na pasterkę zapalano tyloma gałązkami ilu było członków rodziny . Wierzono, że podczas nieobecności domowników do paleniska podchodzą zmarli przodkowie, Matka Boska i anioły .

Od tego czasu bożonarodzeniowe polano zmieniło swoją postać i  występuje w niektórych regionach

jako ...świąteczna czekoladowa rolada imitująca wyglądem kłodę :)

Niektórzy twierdzą, że echem tego zwyczaju  mogą być świeczki choinkowe .

Świąteczny pieniek przetrwał w swojej drewnianej postaci w Katalonii .

Oto uśmiechnięty Tio de Nadal . "Tio" czyli  Wujek . 

Wujkiem opiekują się dzieci od 8 grudnia do 24 . Jest przykryty kocem, żeby było mu cieplutko 

i przyjemnie . Trzeba go wieczorem karmić skórkami pomarańczy i bananów - im więcej zje, tym więcej będzie prezentów. Sympatycznie, prawda ? :)

Idylla trwa do 24 grudnia . Tego dnia Wujkowi  spuszczany jest ... łomot ( nazywajmy niektóre rzeczy po imieniu ) za pomocą kijków , przy wtórze piosenek . Owa czynność ma podobno ułatwić mu defekację w postaci prezentów . Teksty piosenek również nawiązują do tego procesu . Są to głównie wyliczanki oczekiwanych produktów przemiany materii :):) . Następnego dnia rano dzieci znajdują pod kocem odchody Wujka w postaci słodkich łakoci :)

W następnej części rehabilitacja  Dziadka Mroza i jego krewnych , zapraszam !!!  :)

Źródła - także zdjęć :

Pinterst

www.dinnersclubmagazine.pl

http://festivals.ioveindia.com

www.magia.onet.pl

www. echodnia.eu

Wikipedia